[…]

A zatem: dlaczego warto? W obu omawianych książkach pojawia się raz po raz fraza o „trudniejszej przyjemności” płynącej z lektury. To z Shelleya: autor Triumfu życia określa wzniosłość jako doświadczenie płynące z porzucenia łatwiejszych przyjemności na rzecz trudniejszych. Wiem, że w tym momencie trochę manipuluję, ale proszę: zapomnijmy na moment o romantyzmie, wzniosłości, otchłannych głębiach i niebotycznych wysokościach. Czytając o „przyjemności”, pomyślmy o przyjemności. Kiedy na własny użytek próbuję przeprowadzić swoistą redukcję transcendentalną, kiedy staram się wziąć w nawias wszystkie przekonania, sądy o czytaniu, którymi przez lata nasiąkałem i które zapełniają moją głowę, kiedy staram się znaleźć jakiś pierwotny i jednocześnie najprostszy czynnik, który od lat trzyma mnie przy czytaniu, odnajduję to jedno: przyjemność. Zakładam, że to podstawowy afekt, od którego zaczyna się indywidualna przygoda z czytaniem, ona też zachęca do pokonywania coraz większych trudności, z jakimi wiąże się porzucenie zwyczajowych lektur okresu nastoletniego na rzecz pisarzy i pisarek kanonicznych. I o tych pierwszych przyjemnościach – wolę o nich mówić w liczbie mnogiej, bo przecież różnią się od siebie jakością i intensywnością – a także towarzyszących im trudnościach przypominają mi książki Blooma. Niektóre jego przekonania mogą budzić sprzeciw, ale entuzjazm i autentyczna czytelnicza pasja są zaraźliwe. Kanon Zachodu to w końcu nie tylko „szkoła epok”, a jego przyswajanie to nie tylko kwestia powiększania kapitału kulturowego czy chęci uzyskania czegoś na kształt certyfikatu poświadczającego fakt bycia inteligentem (jeśli kogoś to jeszcze w naszych czasach interesuje), lecz także – a według mnie przede wszystkim – niemal niewyczerpane źródło duchowej i cielesnej (to nasze ciało czyta) satysfakcji. Amerykanin z pewnością nie byłby zadowolony z tego porównania, ale proponuję, by czytać jego prace nie jak katechizm, ale jak Kamasutrę dla książkowych moli: nie po to, by nauczyć się odróżniać dobre od złego, ale by szukać inspiracji i wśród wielu możliwości znaleźć te, które nam najbardziej odpowiadają. Nie wiem, czy literatura da nam większą intensywność życia, owo błogosławieństwo obiecywane przez krytyka, ale wiem, że może nam dać naprawdę wiele mądrej frajdy. Kto doświadcza przyjemności z maksymalną intensywnością, ten nie musi rozstrzygać, czy ma do czynienia z prawdą czy fikcją, z pożytecznym czy wszetecznym. Wie przede wszystkim, że ta rozkosz należy do niego.