Ten drugi ma na imię Wojna: „I wyszedł drugi koń, rydzy, a który na nim siedział, dano mu jest, aby odjął pokój z ziemie, a iżby jedni drugie zabijali, i dano mu miecz wielki” (Ap 6, 4).

Ten trzeci ma na imię Głód: „A oto koń wrony; a który na nim siedział, miał szalę w ręce swojej” (Ap 6, 5).

A ten czwarty, najstraszniejszy to ich wódz i wierny towarzysz: „A oto koń blady, a który siedział na nim, imię jemu Śmierć, a piekło szło za nim, i dana mu jest moc nad czterema częściami ziemi, zabijać mieczem, głodem i śmiercią, i przez bestyje ziemskie” (Ap 6, 8).

W takim porządku, zgodnym z tekstem Objawienia świętego Jana, galopują w absolutnej ciszy Jeźdźcy Apokalipsy Dürera: w głębi Zaraza, potem Wojna i Głód, a na pierwszym planie przeraźliwie chudy starzec z trójzębem – Śmierć. Pod kopytami ich koni pełzają ludzie, a nad ich głowami szybuje obojętnie anioł i piętrzą się groźnie skłębione chmury, przebite z lewej ostrym snopem nieziemskiego światła.

Apocalypsis cum figuris to misterium ludzkiego lęku. Nie wiemy, skąd przyjdą, w jakiej postaci i w jakim stroju, nie wiemy, kim są, czym są, ale jesteśmy pewni, że SĄ. Oto zza horyzontu, wzgórza, zza lasu, zakrętu drogi, okna, drzwi, kurtyny, z powietrza, ziemi, ognia, wody, z głębi ciała, z ust, nosa, spod zaciśniętych powiek, na jawie czy we śnie przyjdą z triumfem po nas, a my wtedy będziemy bezbronni. Może już zaraz usłyszymy tętent ich koni a potem ten barbarzyński „ześlizg dźwięków, glisando […], coś w rodzaju wycia przebiegającego całą skalę tonów”², muzykę od której bije śmiertelne zimno szyderstwa, śmiech rozstrojonych, martwych instrumentów, zimna pustka metalicznych dźwięków³.

Rycina Dürera powstała w 1498 roku, w atmosferze schyłku stulecia, niepokoju przed nieznanym, które gotuje przyszłość, dająca znaki przez magiczne liczby. Za progiem było nowy wiek, bezpieczna czternastka, liczba sprawiedliwości i umiarkowania, zmieniała się w przeklętą piętnastkę, skrzydlatego diabła, złowieszcze arcanum tarota, demona, który obiecuje coś nowego – triumf zmysłów, pokusę grzesznej rozwiązłości. Ale jeźdźcy Dürera, pędzący z przeszłości, nie patrzą na granicę stuleci, zawsze są, tak jak zawsze byli – tuż, tuż. „Strzeż się! Oto biją!”⁴