Niektórzy wyznają religię obrazów. Tym szaleńcom zdaje się, że świat przewróci się w swojej ramie, jeśli przedstawić światu fajkę i zaprzeczyć, że to wcale nie ona. Był też taki, co po kolacji zapatrzył się w talerz z resztkami jedzenia i nagle cała rzeczywistość skurczyła mu się w wąski tunel, którego centrum stanowi topiący się ser, najistotniejszy na świecie szczegół. Fałdy camemberta uderzające o brzegi goudy, z furią nacierającej na otchłań edamskiego. Czas stał się tak rozwlekły, jak smuga sera, jakby nigdy tego czasu nie było. I nagle biesiadnik zrywa się od stołu, biegnie do wymęczonego pejzażu morza, rozpaczliwie usiłuje topniejący czas zamknąć w farbie, ocalić siebie samego przed bezwładem niepamięci. Unieśmiertelnienie – krzyczą z każdej strony stare twarze – my na zawsze! – gorąco przekonują – my nie martwa natura, my żywe portrety, prawdziwsze od Was, bo Was za chwilę nie będzie. Raz uwiecznione nie dają się powtórzyć; w większości arcydzieł malarstwa nie istnieje już ręka tego, który je stworzył, nie są odwracalne. Jednocześnie jednak uosabiają sobą mit, który da się bez końca odzyskiwać poprzez kolejne obcowanie z nimi, kolejną rozmowę widza i dzieła. Gdyby nie miały w sobie tej przedziwnej cykliczności, jak moglibyśmy wciąż powracać do zagadki w uśmiechu pewnej florenckiej damy, nieodmiennie zafascynowani kryjącą się za nim tajemnicą? Z drugiej strony istnieją także w zupełnie linearnym czasie świeckim, poddającym się okolicznościom i wydarzeniom nie mającym wiele wspólnego z metafizyką. Wiszą w zamkniętych przestrzeniach sal muzealnych bądź prywatnych kolekcji, nieszczególnie tym zachwycone, pragnące może rezygnacji z kategoryzowania ich naukowymi metodologiami, ucieczki z pragmatyzmu rzeczywistości, a ponad wszystko oczekujące jakiejś rozmowy czy wręcz modlitwy od bałwochwalczo w nich wpatrzonych przechodniów.

[…]

Rozmowa z obrazem trwa już zbyt długo, cerber tego muzeum przygląda mi się podejrzliwie. Nawet pomimo przepraszającego uśmiechu, jaki posłałam w jego stronę. Może boi się, że wyjmę scyzoryk i ośmielę się zdewastować ołtarz sztuki, przetnę ten zielony bezwład znużenia. Czy zielony pokój rozszczepi się wtedy w żółty i niebieski krzyk czynu, jeśli to zrobię? Żółto i niebiesko krzyczały łąki przemykające za oknem naszego pociągu jadącego przez koniec lata. Przyjaciel nienawidził tamtych żółto kwitnących roślin. Wymieniał ich nazwę z gorzkim uporem, a ja wciąż tę nazwę zapominałam. Mówił, że są zapowiedzią jesieni i stagnacji, odrętwienia towarzyszącego wzmagającej się o tej porze roku nudzie. Nadal nie wiem, jak się nazywały, więc zaczęłam rozpytywać o nie. Widzę rozłożone bezradnie dłonie, potrząsanie głową, zmarszczone brwi, aż natrafiam na człowieka, który odpowiada: nawłoć pospolita. „Prawa jakie może mieć człowiek, dotyczą błahostek, o które nie ma najmniejszego powodu się bić ani pisać słynnej Deklaracji”, pisze Milan Kundera. Jeśli więc prawa człowiecze dotyczą błahostek, to czemuż by nie traktować ich z czułą ironią? Dialektyka ironiczna jest grą między pojęciami życia i ducha, skończonością i nieskończonością, stwarzaniem i unicestwianiem się; czy nie może być także rodzajem colloquium pomiędzy nami a światem, które choć trochę ocala przed nudą? Brzmi to zbyt jak zbyt błahe rozwiązanie impasu, ale czy człowiek ma prawo do czegoś innego niż list bądź rozmowa, ma prawo inaczej potwierdzać swoje istnienie inaczej niż przez negację znużenia?

Świętuję zatem swoją nieistotność, niemożność wyjścia z tamtego muzeum, wydzierając wszechświatu jeszcze jedną małą tajemnicę nawłoci pospolitej i czując wyrzut, że stanie się on przez to jeszcze bardziej znużony.