Po raz pierwszy czytałem ją w Paryżu, wiosną 1978 roku, wkrótce po jej ukazaniu się, i pamiętam, że chłonąłem ten tekst z zapartym tchem, jakby nie była to gęsta, naładowana erudycją rozprawa filozoficzna na temat Rozumu i Wiary, a zwłaszcza różnorodnych skutków „odczarowania świata”, do jakiego doprowadziła myśl Oświecenia, lecz – owszem – filozoficzna, niemniej powieść lub przynajmniej opowieść. Emanuel Swedenborg, William Blake, Adam Mickiewicz i Oskar Miłosz – główni pisarze interpretowani w tym dziele – tak są w nim omawiani i portretowani, jakby byli właśnie postaciami literackimi, a nie nawiedzonymi poetami lub myślicielami.

Miłosz mocą swej wiedzy i pomysłowości konstruuje nową konstelację – magiczny kwadrat czterech, znanych skądinąd (choć nie zawsze powszechnie) nazwisk, które jednak w takim zestawieniu czy połączeniu nabierają nowych znaczeń. I posługuje się tą figurą do rozważenia kluczowego dla nowożytnych czasów procesu, jakim jest stopniowy, lecz nieunikniony rozkład świadomości ustanowionej na wierze i wynikający stąd rozpad przestrzeni metafizycznej, w której ludzkość żyła od wieków.