04/2018

Stanisław Aleksander Nowak

Imię róży

Kubie Leśniakowi ze Strzyżowa


Każdy żołnierz nosi w plecaku buławę, każdy uczeń nosi w tornistrze drugie śniadanie. Ale nie każdy, kto budzi zaufanie, tzn. nie śpi na warcie i dostaje celujące oceny (lufy), może zostać marszałkiem polnym jak Rola-Żymierski. I vice versa1: nie każdy, kto nie budzi zaufania, tzn. śpi na warcie, może dochrapać się wężyka generalskiego2. Potrzebna jest odwaga. W literaturze też.

By nie odnieść russowego zwycięstwa (pobiedy), autor nie może być jak Rosja (albo Wielka Smuta, albo Kraj Rad) i jak bojarzy, którzy po Iwanie Groźnym mieli Wielkiego Pietra, więc o Wielkim Październiku poinformowali dopiero 7 listopada. Nie może bać się woltyżerki3 na Pegazie i trudnych pytań, choć „kto pyta, napyta sobie biedy”, a „kto skarżypyta, nie błądzi”.

Autor ma się trzymać się z dala i od koryta (władzy świeckiej), i od żłoba (władzy duchowej). I nie przyklejać sobie sztucznej brody jak kapitanowie statków, gdy nie chcą, by ich łajby poszły na żyletki. Człowiek pióra nie może stroić się w pawie pióra4 niby kura domowa wpatrzona w Paryż5, koguta galijskiego i Coco Chanel. Ma być oryginalny. Jak więzień, który za kratkami nosi pasiaki, i makler na parkiecie6 noszący pasek7. Choć czerwone szelki są na giełdzie8 tym, czym czarny pas w karate, i noszą je prymusi ze świadectwami z czerwonym paskiem, nigdy nie pasowani na rycerza9.

Autor ma poszukiwać. Powiedzieć sobie: „A dlaczego by nie?”, jak Bóg, gdy tworzył zakichany świat10, i przyjąć dewizę ślepych kotów: „Pożyjemy, zobaczymy”. Nie może pchać się do Rzymu, gdzie prowadzą wszystkie drogi i wszystkie Schody Hiszpańskie. Ma chadzać własnymi ścieżkami jak „szalejący reporter” Egon E. Kisch, który olał pożar w Pradze. I pływać pod prąd, co w Tajfunie radzi Conrad – kpt. ż.w., któremu żegluga śródlądowa11 była bliska jak ciału koszula i garnitur zębów i który raz przeżył zaślubiny z morzem, a nie raz zaślubiny z kranówą12.

Pisarz musi mieć żelazową wolę (Fe)deryka Chopina, być wierny jak pies13 etyce pisarza14 i strzec jej jak odźwierny15.

U schyłku życia oddajemy wiedzę jak mury kamienic ciepło w upalny wieczór. By napisać Galicyan, wypożyczyłem wiedzę z biblioteki. Po dekadzie oddałem tam wydaną książkę.

W średniowieczu popularne były konkursy poezji jocs florals. Trzecią lokatę nagradzano złotą statuetką osła żującego różę, drugą – złotą różą, a pierwszą… zwykłą różą. Bo dzieło ludzkich rąk nie może równać się z dziełem Boga. Taką bezcenną różę dał Galicyanom Homer. Jak twórca Achillesa16 i Penelopy17, nie widzi i pływa pod żaglami po Morzu Śródziemnym. Jakub Leśniak ze Strzyżowa (dla przyjaciół Homer), używając modulatora głosu, przeczytał Galicyan dwa razy! Ba! Wyznał, że dzięki książce „widzi więcej”. To jakby został malarzem. Bo Monet uważał, że malarz powinien stracić wzrok i go odzyskać.

Kuba vel Homer to syn Zygmunta – patrona18 Muzeum Samorządowego Ziemi Strzyżowskiej. Stworzyła je Monika Bober – dyrektorka. Zanim nie zwiedziłem tego muzeum, sądziłem, że pisząc Galicyan zrobiłem coś dla regionu.

Odbieram jeszcze jedną nagrodę. Mój wnuczek, Maksio, ma roczek. Urodził się z połową serduszka. Nie ma rokowań. Dziecko może umrzeć za chwilę lub za pół wieku. Uczę malca pierwszych literek elementarnej kultury (a, be, cacy), czytam mu. Nie Baśnie z 1001 nocnika19, ale o Kocie w butach (marki Puma), o Koszałku-Opałku (niedopałku w koszu na śmieci), o Koziołku Matołku w Afryce Francuskiej, gdzie żyją biali, kolorowi i trójkolorowi; o Królowej Śniegu, co miała zimno na wardze i zamrażała pocałunkami. Śpiewam mu ulubioną kolędę pampersów20 „Dzisiaj w bet lejem…”, kołysanki dla usypianych psów („Aaa, aaa / były sobie kotki dwa”21) i dla śniętych ryb („Wszystkie rybki śpią w jeziorze, ciur ra, la, la…”). Wchodzę też na Śnieżkę i w kaplicy św. Wawrzyńca, opiekuna bibliotek, zostawiam grosik na szczęście22. Ściślej dwugroszówkę, by mu zrekompensować brak połowy serca. I piszę wierszyki. Gdy je czytam, Maksio uśmiecha się. To prawdziwa róża.

1 Vice versa, rozłożona wersalka (vice versalka).
2 Wężyk generalski, zaskroniec za skronią, MONty Python.
3 Woltyżerka, ewolucje gimnastyczne na koniu, np. chodzenie po zebrze.
4 Pawie piórko, do łechtania gardła, by zwabić pawia.
5 Paryż, stolica Francji Elegancji, mody i Quasimodo, tu przechowuje się wzorzec metra i centymetra krawieckiego.
6 Parkiet, czarodziejskie drewno, które potrafi przemienić w jodełkę dąb albo buk.
7 Pasek do spodni, na szelki wypadek.
8 Giełda, jedność czasu, miejsca i akcji.
9 Pasowanie na rycerza: 1) ceremonia przyjęcia w stan rycerski, połączona z wręczeniem miecza (mężczyznom) i pochwy (kobietom); 2) branie syna na kolano i bicie pasem po tyłku.
10 Zakichany świat, świat, który Bóg tworzył siedem dni, tak jak państewko Katar.
11 Żegluga Śródlądowa, marynarka na barkach.
12 Gdy upuścił obrączkę do zlewu.
13 Wierny jak pies, osoba z gorącym sercem i zimnym nosem.
14 Etyka pisarza, „Honorarium i ojczyzna-polszczyzna”.
15 Odźwierny, stróż wierny jak pies.
16 Achilles, Piętaszek, bohater Iliady, zginął, gdy dusza uciekła mu w pięty.
17 Penelopa, wierna żona, jej przeciwieństwo to Itaka Owaka.
18 Patron, święty, który Bogu kule nosi.
19 Baśnie z 1001 nocnika, komunistyczne bajki o postaciach z nizin społecznych takich jak: rybak Gołodupcow, szewczyk Dratewka, Kopciuszek, Pszczółka 1 Maja – robotnica tępiąca trutnia (ciula z ula), Miś Uszatek – gumiś z gumowym uchem, i Czerwony Kapturek ze smerfami (Gargamel gnił na Rakowieckiej, a Klakier w kiciu). Uczyły dzieci, że Królowa Śniegu mieszkała w Pałacu Zimowym, a Dziadek Mróz w Smolnym i że śpiące w urzędach królewny ratowali rycerze zaklęci w kamień, tj. partyjny beton. Zastąpiły Stefka Burczymuchę komuchami (Muchiną i jej chińską podróbą – muchą Mao Tse‑tse).
20 Pampers, Iran gatek, pielucha non Iran.
21 „Aaa, aaa/ były sobie kotki dwa”, przebój kociej muzyki, nie dający ludziom spać po nocach, por. kołysankę „Beee, bee, były sobie barany… raz, dwa, trzy….”.
22 Grosik na szczęście, przeciwieństwo gros pieniędzy, które jako fortuna szczęścia nie dają.
WYDAWCA:
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE
©2017-2022 | Twórczość
Deklaracja dostępności
error: Treść niedostępna do kopiowania.