To wiersz stanowiący poniekąd wykładnię filozoficzną autorki, która w swojej poezji, bez uszczerbku dla formy, zdołała zmieścić jednak znacznie więcej. Zechenter-Spławińska jak świat – chciałoby się sparafrazować słowa Jana Błońskiego o Czesławie Miłoszu, który też w tej poezji się przewija, ale o tym za chwilę. W liryce poetki jest i miejsce na Kraków jej dzieciństwa, na korowód przyjaciół i przyjaciółek oraz ich osobliwe przygody oraz na tatrzańską przyrodę. Poetka prowadzi ryzykowną grę, bo wystarczy jedno omsknięcie ręki i mniej nośna metafora, a katastrofa gotowa. Nic takiego się nie dzieje, wiersze autorki nie degenerują się w płaską melancholię. Dalej próbuje nazywać świat na swoich artystycznych warunkach, choć ze świadomością, że dysponuje narzędziem jednak cokolwiek niedoskonałym:

W tym obszernym zbiorze wierszy i miniaturowych poetyckich próz na szczególną uwagę zasługuje coś jeszcze. Poetka nie ma złudzeń, co do ludzkiej natury. Brzmi złowieszczo, ale wydaje mi się, że communitas, również to spowodowane czytaniem i pisaniem poezji, jest według niej możliwe, a co więcej, bywa jednocześnie jakoś wyzwalające, krzepiące. A więc ludzie nie dotykają się tylko w obolałych miejscach, skazując na piekło samotności i egocentryzmu, nie są pozamykanymi w czaszkach jaźniami krzywdzącymi się nawzajem niespełnianymi obietnicami. Komunikacja, troska i bycie razem jest możliwe. Odkrycie cokolwiek odważne i potrzebne, zwłaszcza dzisiaj. Poruszająca okazuje się w tym kontekście miniaturka Czaty o pewnym wiekowym małżeństwie, w którym mąż po udanej operacji serca postanowił „resztę życia spędzić z kimś młodszym”. Zaczął spóźniać się na kolejne randki, co, jak się okazało, było symptomem choroby. „Nie, nie umieściła go w renomowanym specjalistycznym ośrodku. Opiekuje się nim sama, dzień i noc” – pisze o żonie, która cierpliwie pozostała przy mężu. To gorzka historia, poetka ma tego świadomość, ale w jej pisaniu ciągle pracuje czułość. Wiersze i prozy poetyckie tej autorki podbite są współczuciem, ale delikatnym, tak delikatnym, że czasami jakby wyparowuje nawet tytuł wierszy, bo znakomita większość z nich nie jest nazwana.

Aby nie zostać źle zrozumianym, żeby nie sprowokować zarzutów wobec tej poezji o jakąś nachalną naiwność wobec życia i ludzkiego bólu, chciałbym oprócz Czatów przytoczyć jeszcze inny wiersz, który również dotyka czegoś tak szalenie skomplikowanego, jak związek dwóch osób trwający wiele lat.

Oto liryk o tyle przejmujący, że pulsuje w nim boleśnie cała ta mozolna praca uczenia się bycia ze sobą nawet w momentach dosłownie beznadziejnych. W wierszach poetki pojawił się Czesław Miłosz. Cytuje ona mój ulubiony wiersz pod tytułem Jasności promieniste. To jeden z tych utworów, który przy swojej wyrafinowanej prostocie chwyta za serce i dotyka tego, co w nim najprostsze i najczystsze, dotyka czegoś, co po chwili wzruszenia chce się nazwać naiwnym, ale jednak aura Miłosza, jego arcybiografii obejmującej dwie wojny, rewolucje i parę innych punktów zwrotnych w historii świata nie pozwala. Krzywdzące byłyby zestawienia poezji Elżbiety Zechenter-Spławińskiej z Miłoszem oraz z Szymborską, która też w pewnym sensie patronuje tej poezji. Naturalnie, kleją się do wyobraźni podobne porównania, zwłaszcza po lekturze takich wierszy jak Dziewanny czy Prezent przechodni błyskają w głowie jeszcze mocniej.

Obiegowy żeton recenzencki, obracany w recenzenckich dłoniach o twórczej kontynuacji i znalezieniu nowej, artystycznej jakości również kusi, ale zakończmy po prostu na tym, że Elżbieta Zechenter-Spławińska umie i mówi swoim własnym głosem, któremu się wierzy. „Piękna niestałość / zawsze nas wybawi” – kończy jeden ze swoich wierszy. Puenta, która jest już trampoliną do kolejnych filozoficznych łamigłówek, które nas czasem dopadają w środku dnia. Mam nadzieję, że także do kolejnych wierszy.