11/2022

Zbigniew Machej

Piosenki z widowiska Labirynt świata i lusthauz serca
według Jana Amosa Komeńskiego i Ludvika Kundery

Dwa madrygały o samotności poza siecią


Gdzie odnaleźć miejsce ciche
I bezpieczny schron przed lichem?


Tylko ktoś samotny może

Rozgryźć szczęścia twardy orzech

Tylko samotny poznaje

Ukryte w naturze raje

Widzi to co go otacza

Słysząc trele zaganiacza

Samotnemu się nie marzy

Kalejdoskop ludzkich twarzy

Nie chodzi na cudzej smyczy

Polubień w sieci nie liczy

Poza siecią się zaplątał

Nie ma na Facebooku konta

Nieobecny na Twitterze

Jest trochę jak dzikie zwierzę

Wtorek piątek czy niedziela

Wspólnych złudzeń nie podziela

Tylko samotny nie musi

Słowem miłość wciąż się krztusić

Słowem kocham wciąż się dławić

Samotnego to nie bawi

Opuszczając zgiełk potworny

Na śpiew syren jest odporny

Rzucił precz szkła omamienia

Bez prawdy nie ma zbawienia

[Więcej wierszy z cyklu w numerze.]


W 1983 roku morawski poeta Ludvik Kundera adaptował dla teatru Husa na provázku w Brnie Labirynt świata i lusthauz serca Jana Amosa Komeńskiego, satyryczno-dydaktyczną, alegoryczną powiastkę pobożnościową z XVII wieku, arcydzieło dawnej literatury czeskiej. Zrealizowane na podstawie tej adaptacji widowisko w reżyserii Petera Scherhaufera okazało się jednym z najważniejszych przedstawień teatralnych ostatniego półwiecza w Czechach.

W 2017 roku scenariusz Kundery przełożyliśmy z Andrzejem Sławomirem Jagodzińskim na język polski na zamówienie Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy. Postępując zgodnie z praktykami imitatioaemulatio, poprawione i zaktualizowane parafrazy piosenek z Labiryntu świata i lustahauzu serca ułożyłem w autonomiczny, rozszerzony cykl, który obecnie przedkładam Czytelnikom „Twórczości”.

Jan Amos Komeński (1592–1670) był teologiem i biskupem Braci Czeskich, pisarzem religijnym, autorem nowatorskiej, panzoficznej koncepcji pedagogicznej, mającej na celu wszechstronną naprawę porządku społecznego w duchu odnowionego chrześcijaństwa. Pierwsza wersja Labiryntu świata i lusthauzu serca powstała w 1623 roku, a tekst definitywny zawiera wydanie z 1663. Kilka rozdziałów powstało w Lesznie, gdzie Komeński przez kilkanaście lat mieszkał na wygnaniu między rokiem 1628 a 1656.

Najpopularniejsze dzieło Komeńskiego ukazało się po polsku pod tytułem Labirynt świata i raj serca w tłumaczeniu i opracowaniu pastora Jana Pindóra nakładem Towarzystwa Ewangelickiego w Cieszynie w 1914 roku, kiedy Cieszyn przynależał jeszcze do Austro‑Węgier. Jak dotąd nie ma literackiego przekładu tego utworu na język polski. Po 1918 roku nie wznowiono w Polsce także przekładu Jana Pindóra.


Zbigniew Machej

WYDAWCA:
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE
©2017-2022 | Twórczość
Deklaracja dostępności
error: Treść niedostępna do kopiowania.