Od tamtej pory widzę XVIII-wieczną poezję właśnie w takim otoczeniu: równina płaska jak Mazowsze, nieskazitelnie zielona trawa i tu i ówdzie szykowne konstrukcje udające rudery. A zieleń jest tak zielona, jakby była pomalowana farbą olejną (podobno Antonioni w Powiększeniu, aby trawa była bardziej zielona, pomalował trawę). Dlatego nawet Sofiówka, wbrew Sofiówce, jest dla mnie zielona i płaska.

Powie ktoś, że poszukiwanie motywującego poezję krajobrazu jest nadużyciem. Może, choć za większością nie najlepszych wykwitów lirycznych Młodej Polski stoi przecież widok tatrzańskich turni, a wychowany wśród jezior Mickiewicz miał wyobraźnię akwatyczną. Natomiast jestem pewien, że wiele wierszy Grzegorza Wróblewskiego tłumaczy morze. I nie ma w tym nic dziwnego: poeta urodził się w Gdańsku, a znaczną część życia spędził w Danii.

Nad morzem albo w jego okolicach rozgrywa się większość rozmów (a jakże, jest tu i latarnia morska, która każe pamiętać o Sienkiewiczu i Virginii Woolf) składających się na nieoczywiste erotyki. Nieoczywiste, bo podmiot tych wierszy, niczym And Stanisława Czycza, stylizuje się na Mistrza Cierpienia:

I tak sobie ekologicznie dogadują (wspaniałych przykładów takich dialogów dostarcza Analiza biografii doktora Goebbelsa, drukowana w „Twórczości” 2018, nr 7–8), póki on na jej przyjście nie przygotuje miseczki ryżu, mango, talerza wiśni. Wówczas, choć jest w Bostonie, napisze najpiękniejszy erotyk:

To „lodowate łóżko” – morze obecne jest także w głębokiej strukturze tych wierszy. Jak człowiek wali głową w mur (i nieważne, czy z konieczności, czy się naoglądał marin Caspara Davida Friedricha), tak morze rozbija się o falochron. Odwiecznie, monotonnie, powtarzalnie. Może morze może, człowiek do pewnego momentu nie bardzo:

Ale potem znów ktoś się urodzi, kto nic dokładnie nie wie. „Życie jest dla tych, którzy dopiero zaczynają żyć”.

Nie ma to nic wspólnego z powtarzalnością struktur u Tkaczyszyna-Dyckiego, stanowiącą rozpoznawalny znak jego poetyki. Ani z samooskarżaniem się poety:

A one, te fale, wyrzucają na brzeg nie bursztyn, nie hanzeatyckie kwity, ale strzępki gazet. Zazwyczaj z durnowatymi reklamami i jeszcze bardziej głupimi wiadomościami:

Pokawałkowane, ale rozpoznawalne fragmenty zdań, plemiennych zawołań i reklamowych inkantacji to les objets trouvés podczas przechadzek współczesnego Robinsona nadmorską plażą.

Wobec współczesnego Robinsona – z dawniejszym łączy go samotność – morze nie jest równie szczodre. Wyrzuca na brzeg różne strzępy, różne części, ale czy te części kiedykolwiek złożą się w całość?

„Nie mówi się «część», mówi się «dola»” – oto najosobliwsza refleksja antropologiczna, jaką da się wyczytać z tej książki.

Cóż, tak krawiec kraje, jak materii staje; taki wieszcz, jaki słuchacz.