Herbert mógł znać to epitafium, pochodzące z tzw. Antologii Palatyńskiej, która zawierała zbiór poezji różnych poetów późnej starożytności. Panuje w niej nastrój nostalgii, przemijalności, zmierzchu, skończoności. Z tego samego źródła można przytoczyć wiele podobnych żałobnych pożegnań, często pesymistycznych, ale i nieraz przewrotnie budzących nadzieję, jak choćby takie w przekładzie Zygmunta Kubiaka, celnie odnoszące się do tej korespondencji − Żeglugą jest życie: „Jednym darzy się podróż szczęśliwa. Inni żeglują wśród niedoli, lecz wszyscy do jednego portu. Płyniemy w śmierć”.

Jednakże i ta korespondencja, i inne listy: do mistrza filozoficznego Henryka Elzenberga, do Miłosza czy Zawieyskiego, a zwłaszcza do najbliższej rodziny pokazują inną, jaśniejszą stronę życia Herberta, przynoszą pogodniejszy portret poety, jego profil z niewymuszonym uśmiechem, prywatny, pełen serdeczności w porozumiewaniu się z innymi, humoru i ironii, nie bez dystansu do samego siebie. Ukazuje się w nich Herbert jako człowiek towarzyski, pełen ciepła i przywiązania do przyjaciół, a zarazem twórczy, pełen ciekawości świata i poetyckiej pasji, co widać nawet w krótkich, niby zdawkowych listach czy w zwykłych kartkach pocztowych pisanych z podróży, z odwiedzanych miejsc znanych z zabytków i dzieł sztuki.

Opisuje to wszystko w swoich listach z niezmiennym humorem i poczuciem dystansu do wydarzeń i do samego siebie. Jest powściągliwy w uczuciach, niezbyt wylewny, ale zawsze wyraża swe przywiązanie i wdzięczność wobec przyjaciół. Również w tych listach prowadzi swoistą grę literacką z konkretnym tym razem czytelnikiem, ukrywa się często pod maską ironii, nieraz nawet błaznuje, opowiadając wdzięczne historyjki, jest niemal rozrywkowy. Zawsze jednak zobowiązany wobec tych przyjaciół, którym zawdzięczał wiele ze swych podróży, w tym tych najważniejszych po Grecji, wędrówkę po wyspach i archipelagach Morza Egejskiego szlakiem Odysa, Tezeusza, Agamemnona. Opowiada anegdoty o perypetiach i niespodziankach podróży zawsze z poczuciem humoru. Podczas podróży do Athos zerwała się burza.

W eseistycznej i poetyckiej twórczości Herberta splata się w całość historia, mitologia i współczesność, związane ze sobą dzięki wyobraźni, osobistemu doświadczeniu poety i jego poetyckiemu słowu. Nie są to utwory czysto erudycyjne, czysto intelektualne czy estetycznie wyrozumowane, choć są oczywiście wybitnie literackie. Herbert jest wyczulony na kształt chwili, wygląd rzeczy, na barwę i nastrój przemieniającego się życia, które pozostawia za sobą ślady i świadectwa, będące zarówno miarą upływu czasu, jak i ludzkiej w nim obecności. Sztuka Herberta polega na tym, że nadaje on czy raczej odkrywa, odsłania, ujawnia te różne kształty życia z przeszłości, ożywia je i dramatyzuje, a zarazem pozostaje sobą w swoim czasie, widzi dziejący się świat swoimi oczami, tkwi w tym, co jest mu dane bez żadnych iluzji i utopii, z gorzką mądrością opowiada przypadki ludzkości i przygodę własną; zgłębia, na ile to możliwe, tajemnicę życia i ludzkiego bytowania. W jego twórczości prócz poetyckiego kształtu łatwo odnajdziemy przesłanie i świadectwo poety i człowieka postawionego wobec wyzwań epoki. Jest tu i diagnoza czasów, i przesłanie o złożonym stosunku pisarza do świata, kultury, do człowieczej egzystencji. W eseju Duszyczka z tomu Labirynt nad morzem wyjaśnia, jak rozumie tradycję i współczesność, w sposób nie wymagający komentarza:

Lecz w istocie żadna nowa, współczesna mitologia nie da się, po prawdzie, utrzymać, rozlatuje się w posadach, losy bohaterów nie splatają się w całość, tragiczny finał często się nie zawiązuje, ogranicza się do nieszczęśliwych wypadków. Łatwo sobie wyobrazić, że współczesna Antygona przeżyje spokojnie do emerytury, bez konieczności wyboru między racjami wiary a racjami państwa i wspólnoty, wszystko bowiem da się załatwić i rozwiązać. Edyp wciela się w dr. Freuda, który wszystko może wyjaśnić przy pomocy nowej psychoanalitycznej teo­logii, by wyleczyć się z kompleksu Edypa, nie trzeba się zaraz zabijać czy oślepiać. Cóż na to bóg Hermes – psychopompos – przewodnik dusz w zaświaty, gdy dusz już nie ma? Też przeżyje, ma przecież lepszy fach w zanadrzu, jest od tej pory specjalistą od handlu, giełdy, marketingu, a też prawa, to znaczy omijania go, czyli demagogii. Tylko złośliwi nazywają go do dziś patronem oszustów i złodziei. Ulisses skończy nędznie w Dublinie, pijany i obłędny, zagubiony w sobie i w swoim mieście, nie musi w ogóle opuszczać swojej Itaki, bo jej już nie ma.

Razem z odejściem bogów upada i mitologia. Herbert spisuje jakiejś ślady, pozostałości, rozbite fragmenty, ostatnie wersje sprzed końca jej bohaterów. Zapisuje ostatnie strony mitologii. Nie można więc mieć nadmiernych złudzeń. W rezultacie mitologia staje się sztuką samą w sobie, pozostaje ekstraktem wszystkich losów, nieomal geometrycznym wzorcem nieskończenie wielu wariantów i przypadków nie tylko ludzkich, wzorem niemal abstrakcyjnym i idealnym, który niczego nie załatwia i nie przydaje się do niczego. We Wstępie do Atlasa, do którego poeta dołączył znaczący podtytuł Nota autobiograficzna, zwierza się w zawoalowany sposób:

I tak pan od mitologii stawał się także panem od historii.

Potem nastąpiła ciekawa operacja wobec Herberta, oddzielenie jego dzieła od osoby, postawy, poglądów wypowiedzi poety, by wyróżnić samo dzieło, a usunąć wszystko inne jako zbędne. To prawda, że teraz przemawia za Herberta jego twórczość pisarska, ale dopóki trwa pamięć o poecie jako człowieku, dopóty także wzbogaca jego dzieło. Tymczasem dyskretna, trzeba przyznać, operacja „Poeta” przebiega dotąd tak, że polega na swoistej stylizacji życia poety na ponadczasowego, nieszkodliwego klasyka, estety, któremu odjęto życie, skończy się zaś na zbudowaniu okazałego pomnika i przeniesieniu go do muzeum, gdzie będzie stał wśród szacownych, choć martwych pamiątek, pozbawiony już wszelkich życiowych zaszłości. Ale czyż tego właśnie nie przewidział sam poeta, a właściwie Pan Cogito w swoim Przesłaniu: